موضوع: اخلاص و مراتب آن درآیات و روایات

استاد راهنما: شهربانو ستوده

استاد داور: دکتر بهزاد

پژوهشگر: رویا جولانی اوجاقی

موضوع این تحقیق اخلاص و مراتب آن در آیات و روایات می‌باشد اخلاص در لغت به معنای خالص کردن، ویژه کردن، ارادت صادق داشتن و … است و در اصطلاح عبارت است از: مکلّف در عمل عبادی خود جز قصد قربت و عبودیّت برای پروردگار، هیچ انگیزۀ دیگری نداشته باشد؛

خواه به نحو استقلال یا انضمام. در این تحقیق پرداخته شده است به اینکه اخلاص چه آثار دنیوی و اخروی بر کارها و زندگانی مردم دارد و کار مخلصانه تا چه حد جامعه را از فساد دور می‌سازد. و هدف از این پژوهش روشن کردن حقیقت و مفهوم اخلاص برای کسانی که طالب مسائل اخلاقی هستند. و دادن راهکارهای خوب برای پرورش این خصلت در درون خویش و به دست آوردن آثار دنیوی و اخروی آن می‌باشد. و ضرورت پرداختن به این پژوهش کاهش دورویی در افراد و جایگزین کردن اخلاص در آنها می‌باشد. این تحقیق به روش کتابخانه‌ای و فیش‌برداری نوشته شده است. در امر اخلاص تحقیقات زیادی صورت گرفته است اما به صورت پراکنده و جزء جزء می‌باشد محقق در این پژوهش تمامی مطالب پراکنده‌ای که در کتاب‌های مختلف آورده شده بود را جمع‌آوری کرده به صورت کلی به بحث اخلاص پرداخته‌ است و آن را در یک پژوهش جمع‌آوری نموده. فصل اول كليات است، در فصل دوم به مفهوم اخلاص و همچنین به اینکه شرط قبولی اعمال اخلاص است اشاره شده است به اینکه هر عملی دو جنبه و دو بُعد دارد و هر یک از دو جنبه آن از نظر خوبی و بدی حسابی جداگانه دارند و این دو بُعد عبارت است از شعاع اثر مفید یا مضر عمل در خارج و در اجتماع بشر و شعاع انتساب عمل به شخص فاعل و انگیزه‌های نفسانی و روحی. در فصل سوم این پژوهش پرداخته شده به مراتب و درجات اخلاص به اینکه اخلاص دارای مراتب و درجاتی است و به نسبت معرفت و تقوی، عبادت، اوضاع و احوال، مختلف و متفاوت است و اخلاص و تقوائی که در شخص پیامبر(صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام )و دیگر معصومین بوده است با اخلاص مردم معمول تفاوت فراوانی دارد و همچنین در این فصل به اخلاص در عقیده، عبادات و همه اعمال پرداخته شده است. در فصل چهارم این پژوهش به آثار و آفات اخلاص و راههای کسب آن پرداخته شده است گاهی انسان در حال انجام عمل آن را بی‌عیب و نقص و خالی از ریا و عجب به جا می‌آورد و ولی بعد از عمل با ذکر آن دچار ریا می‌شود باید دانست که خالص ساختن نیت از همه‌ی مراتب شرک و ریا بسیار مشکل و مهم است. منابع مورد بررسی عبارت‌اند از: قرآن، تفاسیر، کتاب‌های موجود در رابطه با موضوع پژوهش می‌باشد. در پایان به این نتیجه رسیده ایم که با وجود اخلاص می‌توانیم خود را از شرک و دورویی خلاص کنیم و کارهای خود را بدون ریا و در نظر گرفتن فکر مردم انجام دهیم و از آفاتی که ممکن است کارهای زندگانی ما را تهدید کند نجات دهیم و با ایجاد کردن این خصلت خداپسندانه خود را به مراتب و درجات عالی اخلاص نزدیک و نزدیک‌تر کنیم تا آثار روحی و معنوی آن را در خود و اطرافیانمان تقویت نماییم.