امروزه ولایت فقیه به عنوان یک اصل محوری در نظام حکومتی اسلام، موضوع مباحث عمیق و مفصلی قرار گرفته است، اما تحولات اجتماعی و ظهور مسائل جدیدانجام مطالعات بیشتر در ابعاد گوناگون فقهی و حقوقی این مساله را ضروری کرده است.
پیشینه بحث ولایت فقیه به دورانی باز می گردد که فقه شیعه از حالت پراکندگی به صورت ترتیب در آمد. این مساله گرچه ریشه کلامی دارد، اما جنبه فقهی آن موجب شده تا فقها از ابتدا آن را در ابواب مربوط فقهی مطرح کنند. همگی فقها اصل ولایت فقیه را پذیرفته اند، اما در طریق اثبات آن اختلاف نظر دارند. برخی ثبوت ولایت فقیه را از را حسبه و به عنوان یک تکلیف شرعی به نحو واجب کفایی دانسته اند و برخی آن را یک منصب و به نیابت از ولایت کبری می دانند. اکثر فقها سلف نظر دوم را برگزیده اند.امام راحل نیز ولایت فقیه را منصب می دانند.

pan style="font-family: tahoma,arial,helvetica,sans-serif; font-size: medium;">از دیدگاه امام خمینی حکومت اسلامی حکومت قانون است و منظور از قانون نیز نه قانون های موضع بشری که قوانین الهی قوانین شرع و اسلام است که در قران کریم وسنت رسول اکرم مندرج است.
و مهمترین وظیفه یک حکومت مطلوب این است که خود را خادم جامعه بداند ودر راه تامین نیازهای اجتماعی مردم بکوشد. نه این که به فکر تامین منافع خود باشد از منظر آن بزرگوار حکومت وسیله و ابزاریست، برای تامین نیازهای مردم وخدمت به آنان، تربیت وهدایت آنان و تحقق عدالت و رساندن آدمیان به سعادت باقی و پایدار. بنابراین افراد زمامدار خود وسیله ای هستند در خدمت مردم و این موضوع را بارها وبارها بیان کرده اند.
(ائمه و فقهای عادل موظفند که از نظام تشکلات حکومتی برای اجرای احکام الهی و برقراری نظام عادلانه اسلام و خدمت به مردم استفاده کنند. صرف حکومت برای آنان جز رنج و زحمت چیزی ندارد منتهی چه بکنند؟ مامورند انجام وظیفه کنند. موضوع ولایت فقیه ماموریت و انجام وظیفه است.)