تربیت فرزند
شهید مطهری درباره اثر بیان «بسم_الله_الرحمن_الرحیم» که یکی از شعائر توحیدی اسلام است میفرماید:
وقتی شما در خانهتان بسم الله را همیشه بگویید آنوقت در بچهتان اثر دارد. به اندازهای که شعار در روح بچه اثر میگذارد اصل حقیقت اثر نمیگذارد، یعنی بچه استعداد آن را ندارد.
شما اگر میخواهید بچهتان موحد بشود از اول باید شعار توحید را در خانهتان وارد کنید. اگر میخواهید بچهتان به اسلام و پیغمبر و قرآن معتقد بشود اول باید شعارهای نبوت را در خانهتان بیاورید.
اگر میخواهید بچهتان به ائمه اطهار ایمان داشته باشد اول شعارهای امامت را در خانهتان ببرید.
اگر میخواهید بچهتان به اصول اجتماعی اسلام پایبند باشد و اسلام را با اصولش بشناسد شعارهای عدالتی و حقوقی اسلام را در خانههای خودتان ببرید.
بچهای که از ابتدا که چشم باز کرده و دارای گوش شده و درک پیدا کرده است میبیند پدرش در هر کاری حتی سر سفره که مینشیند اول بلند- نه آرام که بچه چیزی نفهمد و در روح او اثر نگذارد- میگوید: بسم الله الرحمن الرحیم بعد دست به سفره میبرد، وقتی هم که تمام شد میگوید: الحمد لله ربالعالمین، شکراً لله خدایا سپاسِ تو، این کار در روح او خیلی اثر میگذارد. میبیند پدرش وقتی میخواهد اتومبیل سوار بشود، درِ اتومبیل را که باز میکند میگوید: بسم الله الرحمن الرحیم.
امام صادق میفرمایند: مردم را با غیر زبانتان به [عمل صالح] دعوت کنید تا تقوا و نماز و اعمال خیر شما را ببینند؛ زیرا این روش [به بهترین شیوه] دعوت کننده است.
الکافی، ج ۳، ص ۲۰۲
دعوا کردن کودکان
دعوا بخش جدایی ناپذیر بازی های کودکانه است. گاهی فقط یک جر و بحث مختصر است و گاهی هم به یک جنگ تمام عیار تبدیل می شود. دعوا بر خلاف ظاهرش زیاد هم چیز بدی نیست. کودک هنگام دعوا می فهمد دیگران سلیقه های متفاوتی دارند و قرار نیست همه چیز به میل او باشد. او در مقابل حریفی قرار می گیرد که اصلاً از خواسته اش کوتاه نمی آید. او زور گویی دیگران را تجربه می کند و برای مقابله با آن فکرش را به کار می اندازد و…
وظیفه والدین هنگام دعوا کردن کودکان چیست؟
1- بهتر است تا وقتی کار به زد و خورد جدی و خطرناک کشیده نشده است وارد معرکه نشویم. بچه ها در این لحظات در حال یادگیری درسهای بزرگی برای زندگی و آینده خودشان هستند. پس آنها را در کلاس درسشان تنها می گذاریم و از دور زیر نظر می گیریم.
2- اما اگر کار به خشونت کشیده شد باید بچه ها را از هم جدا کنیم تا آرام شوند. بچه ها بر خلاف ما بزرگترها اختلافات را زود فراموش می کنند و ساعتی بعد بدون اینکه کینه ای به دل داشته باشند دوباره مشغول بازی می شوند. پس هیچ نیازی به شناسایی مقصر و محکوم کردنش نیست اگر چه این کار عادلانه تر به نظر می رسد اما در دنیای کودکان فقط مسئله را پیچیده تر می کند.
3- وقتی فرزند خردسال شما کودک دیگری را کتک زد فوراً آن کودک را در آغوش بگیرید و نوازش کنید. با این روش فرزند شما احساس می کند بخشی از توجه شما را به خاطر کاری که انجام داده از دست داده است.
4- بچه های خشن و پرخاشگر را باید با تذکر جدی از فرزندتان دور کنید تا جرأت نکند آسیبی به فرزند شما برساند. در صورت امکان مشکل را با پدر و مادرش یا مربیان مهد و مدرسه اطلاع دهند.
بچه ها چرا دروغ می گویند.
کودکان در سالهاي آغازين زندگي مرز واقعيت و تخيل را نمي دانند و تخيلات خود را به صورت واقعي بيان مي کنند.اين رفتار به هيچ وجه دروغ گويي به حساب نمي آيد اما در سالهاي بعد ممکن است به دلايلي عمداً دروغ بگويند و کم کم به اين کار ناپسند عادت کنند.
دروغ گو شدن بچه ها ريشه هايي دارد که با برطرف کردن آنها کودک انگيزه خود را براي دروغ گفتن از دست مي دهد:
1-طبيعي است که وقتي به اندازه کافي به فرزندمان محبت و توجه نکنيم يا با از راه رسيدن فرزند دوم، ديگر او را به حساب نياوريم او هم با يک دروغ شاخدار توجه همه را به سوي خودش جلب کند.<br>
2-چشم در چشم کودک مي دوزيم و با عصبانيت مي پرسيم: کار تو بود؟ باز هم طبيعي است براي اينکه تنبيه و سرزنش نشود به شما دروغ بگويد.
3-او در تمام طول روز آنگونه که شما خواسته ايد عمل نکرده است. بنابراين اگر او را بازجويي کنيد او را وادار به دروغ گويي کرده ايد و اگر اصرار کنيد او پياپي دروغ خواهد گفت.
4-گاهي او با دروغ هايش خبر از نيازهاي بر آورده نشده خودش مي دهد. بايد پيش از اينکه کودک به دروغ گويي روي بياورد نيازهاي اساسي او را شناسايي و برطرف کنيم.
5-وقتي کودک با هر اشتباه با توهين و تنبيه غير منصفانه مواجه شود به دروغ متوسل مي شود تا خودش را تبرئه نمايد. پس بايد به او اطمينان داد با صداقت و راستگويي نه تنها چيزي از
احترام و محبت اطرافيان به او کم نمي شود بلکه آنها او را به خاطر صداقتش او را ستايش خواهند کرد. بنابراين وقتي کودک صادقانه به اشتباهش اعتراف مي کند بجاي سرزنش کردن، در صورت امکان از اشتباه او چشم پوشي کنيد اما اگر لازم است تنبيه شود به او بگوييد که به صداقت و راستگويي او افتخار مي کنيد اما بايد مسئوليت اشتباهش را بپذيرد.
يادمان باشد:
رفتار والدين و مربيان اولين و مهمترين الگوي کودکان است. آنها صداقت را از الگوي خود مي آموزند.
سيد مهدي خدايي
هوش و حافظه
هوش و حافظه اگر چه در موفقیت کودکان نقش دارد اما خلاقیت چیز دیگریست.
خلاقیت توانایی متفاوت دیدن است. همین تفاوت در نگاه باعث می شود انسان بهتر از پس مشکلات زندگی بر آمده و زندگی شیرین تری را تجربه نماید.
برای پرورش فرزندانی خلاق باید به چند اصل مهم توجه کرد:
1- نباید کودک را بخاطر کاری که اشتباه انجام داده سرزنش کرد. کودکی که از اشتباه کردن می ترسد خلاقیت کمتری از خود نشان می دهد.
2- اجازه بدهید کودک بعضی از کارها را به شیوه خودش انجام دهد. هیچ چیز مانند قوانین خشک و دست و پاگیر والدین و دیکته کردن الگوی تکراری و تجربه شده به کودکان مانع پرورش خلاقیت نیست. چه اشکالی دارد که ماست خوردن با چنگال را هم امتحان کند. چاره ای نیست باید کمی بی نظمی و کثیفی را تحمل کرد. اگر خیلی نگران خراب شدن بعضی از وسائل منزل هستید آنها را از جلوی چشم کودک بردارید تا مجبور نباشید دائما کودک را از دست زدن به آنها منع کنید . زیرا امر و نهی زیاد احساس آزاد بودن را از کودک سلب می کند و خلاقیت او را از بین می برد.
3- تخیل اساس خلاقیت است. از خیال پردازی کودکان واهمه نداشته باشید و آن را انکار نکنید. با خیال راحت تخیلاتش را برای شما به تصویر بکشد.
4- نباید کارهای خلاقانه و متفاوت کودک را بیش از حد تشویق کرد. تشویق زیاد باعث می شود کودک خودش را در قله پیشرفت احساس کند و انگیزه خود را برای حرکت از دست بدهد.
5- خودباوری را در کودک خود تقویت کنید. به کودک اجازه اظهار نظر بدهید. بگذارید احساس کند نظرش برای شما مهم است. در کارهای خانه او را مشارکت دهید. یادمان باشد تحقیر، سرزنش، امر و نهی زیاد و نظارت مستقیم والدین بر جزئی ترین کارهای فرزندان استقلال و خودباوری فرزندان را از بین می برد.
6- دنیا برای کودکان مجهولات زیادی دارد پس از ولات پی درپی آها کلافه نشوید. پاسخ مناسب به کنجکاوی های کودکان از آنها شخصیتی پرسشگر و خلاق می سازد.
زنهای نمونه، فرشته ای در لباس انسان
این مطلب درست است که پیامبر بزرگوار اسلام صلوات الله علیه کار را بین حضرت علی علیه السلام و حضرت زهرا علیها السلام تقسیم کرد، علی علیه السلام هیزم و خواربار برای منزل تهیه کند و حضرت فاطمه هم کارهای منزل را از قبیل بچه داری و تهیه غذا را به عهده بگیرد، و امروز هم بعد از 1400 سال همان برنامه در بین مسلمین متداول است. ولی بعضی از مردها براساس سنگینی عائله نمی توانند متحمل تمام خرج های زندگی بشوند.
مردی را نشان دارم که فقط با حقوق کارگری زندگی می کرد و عائله بسیار سنگینی داشت، خرج دبستان و لوازم التحریر یک طرف خرج نامنویسی مدارس هم از طرف دیگر، کرایه منزل هم از همه مشکل تر بود، بالاخره در تنگنای اقتصادی عجیبی قرار گرفت و ننمی دانست چه کند.
زنش که هنوز سنی از او نگذشته بود به شوهرش گفت: گرچه من می توانم به عنوان کارگر به کار خانه ای رفته و با درآمد مختصر به شما کمک کنم ولی دوست ندارم بچه ها را در منزل تنها بگذارم، اگر اجازه بفرمایید برای مدت کوتاهی به کلاس خیاطی و گلدوزی رفته و با یاد گرفتن این دو شغل و تهیه ماشین گلدوزی بتوانم کمکی به عائله سنگین شما باشم.
شوهر با این پیشنهاد موافقت کرد و او به کلاس خیاطی رفت و زود هم توانست به هدف رسیده و به اقساط ماشین تهیه نماید و بعد تابلو کوچکی بعنوان خیاطی و گلدوزی به درب خانه نصب کرده و زود هم مشتری جمع کند.
هر روز درآمد بیشتری داشت و در مدت کوتاه توانست اقساط ماشین را بدهد و یک چهار دیواری اختیار محقری هم به اقساط تهیه نموده و تمام بدهکاری خود را ادا نماید و شوهر خود را از تنگنای عجیب اقتصادی نجات دهد.
آفرین براینگونه از زنهای نمونه که فرشته ای در لباس انسان بامید روزیکه همه زنهای کشور ما بتوانند شریک درد شوهرشان باشند.